Confirmation Bias: Confirmation bias odnosi się do tendencji do poszukiwania, interpretowania, faworyzowania i przywoływania informacji w sposób, który potwierdza lub wspiera istniejące wcześniej przekonania lub hipotezy. Jest to tendencja poznawcza, która może prowadzić do nadania większej wagi dowodom potwierdzającym ich przekonania i odrzucenia lub przeoczenia dowodów, które im przeczą. Ta tendencyjność może prowadzić do błędnego podejmowania decyzji, ponieważ może powodować, że ludzie są zbyt pewni swoich przekonań i mniej skłonni do rozważania alternatywnych punktów widzenia.
Negativity Bias: Tendencja do nadawania większej wagi negatywnym doświadczeniom lub informacjom w porównaniu z pozytywnymi. Ta tendencja może wpływać na podejmowanie decyzji, pamięć i ogólny odbiór wydarzeń.
Optymizm: Tendencja do przeceniania prawdopodobieństwa pozytywnych wyników przy jednoczesnym niedocenianiu prawdopodobieństwa wyników negatywnych. Ta tendencja poznawcza może skutkować nierealistycznymi oczekiwaniami i złym podejmowaniem decyzji.
Efekt Dunninga-Krugera: Tendencyjność poznawcza, w której osoby z ograniczoną wiedzą lub doświadczeniem w danej dziedzinie przeceniają swoje możliwości, podczas gdy osoby z większą wiedzą lub doświadczeniem mają tendencję do niedoceniania swoich możliwości.
In-group Bias: Tendencja do faworyzowania członków własnej grupy, przy jednoczesnym byciu bardziej krytycznym lub lekceważącym wobec tych, którzy należą do innych grup. Tendencja ta może przyczynić się do powstania uprzedzeń i dyskryminacji.
Out-group Homogeneity Bias: Tendencja do postrzegania członków innych grup jako bardziej podobnych do siebie niż są w rzeczywistości, co często prowadzi do stereotypów i dyskryminacji.
Efekt fałszywego konsensusu: Skłonność poznawcza, która prowadzi jednostki do przeceniania stopnia, w jakim inni podzielają ich przekonania, opinie lub preferencje.
Hipoteza Just-World: Przekonanie, że świat jest zasadniczo sprawiedliwy, a ludzie na ogół dostają to, na co zasługują. Ta tendencja poznawcza może prowadzić do obwiniania ofiar i braku empatii dla tych, którzy doświadczyli nieszczęścia.
Błąd planowania: Tendencja do niedoceniania ilości czasu lub zasobów potrzebnych do wykonania zadania, często prowadząca do zbyt optymistycznych prognoz i problemów z zarządzaniem czasem.
Heurystyka reprezentatywności: Skrót myślowy stosowany do oceny prawdopodobieństwa zdarzenia na podstawie tego, jak bardzo jest ono podobne do typowego lub prototypowego przykładu, a nie przy użyciu rzeczywistych prawdopodobieństw statystycznych.
Błąd hazardzisty: Przekonanie, że przeszłe wyniki w procesie losowym wpłyną na przyszłe wyniki, takie jak wiara, że rzut monetą jest "należny" dla określonego wyniku po serii przeciwnych wyników.
Actor-Observer Bias: Tendencja do przypisywania naszych własnych działań czynnikom sytuacyjnym, podczas gdy działania innych przypisujemy ich cechom osobistym.
Authority Bias: Tendencja do ulegania większym wpływom i zaufania do informacji lub opinii dostarczanych przez osoby postrzegane jako autorytety, nawet jeśli informacje te nie są dokładne lub wiarygodne.
Bandwagon Effect: Tendencja do przyjmowania przekonań, opinii lub zachowań w oparciu o popularność tych przekonań lub zachowań, zamiast krytycznej oceny ich zalet. Tendencja do pamiętania i postrzegania swoich przeszłych wyborów w sposób bardziej pozytywny niż mogło to mieć miejsce w tamtym czasie, często w celu zmniejszenia dysonansu poznawczego i usprawiedliwienia decyzji.
Iluzja kontroli: Przekonanie, że ma się większą kontrolę nad wydarzeniami lub wynikami niż ma to miejsce w rzeczywistości, często prowadzące do nadmiernej wiary w swoje możliwości wpływania na wyniki.
Efekt zwykłej ekspozycji: Zjawisko polegające na tym, że ludzie mają tendencję do preferowania rzeczy tylko dlatego, że są z nimi zaznajomieni, niezależnie od obiektywnych zalet tych rzeczy.
Status Quo Bias: Tendencja do preferowania utrzymania obecnego stanu rzeczy lub opierania się zmianom, nawet jeśli zmiany mogłyby przynieść poprawę lub korzyści.
Efekt obdarowania: Skłonność poznawcza, która powoduje, że ludzie przypisują wyższą wartość przedmiotom, które posiadają lub posiadają, w porównaniu do podobnych przedmiotów, których nie posiadają.
Reguła szczytu i końca: Tendencja do oceniania doświadczeń w oparciu o najbardziej intensywne (szczytowe) momenty i końcowe (końcowe), zamiast oceniać doświadczenie jako całość.
Iluzoryczna wyższość: Iluzoryczna wyższość to tendencja poznawcza, która prowadzi ludzi do przeceniania swoich zdolności lub pozytywnych cech w porównaniu z innymi. Może to prowadzić do nierealistycznej samooceny i utrudniać rozwój osobisty lub naukę.
Uprzedzenie projekcyjne: Uprzedzenie projekcyjne to tendencja do zakładania, że inni mają takie same przekonania, wartości lub preferencje jak my sami. Ta tendencja poznawcza może prowadzić do nieporozumień i błędnych interpretacji w interakcjach międzyludzkich.
Recency Bias: Recency bias to tendencja do nadawania większego znaczenia najnowszym wydarzeniom lub informacjom, często kosztem ignorowania starszych, równie istotnych danych. Ta tendencja może mieć negatywny wpływ na podejmowanie decyzji i dokonywanie ocen.
Salience Bias: Salience Bias to tendencja do skupiania się na najbardziej widocznych lub emocjonalnie uderzających aspektach sytuacji, przy jednoczesnym pomijaniu mniej zauważalnych, ale potencjalnie ważniejszych szczegółów. Ta tendencja może prowadzić do wypaczonych ocen i podejmowania decyzji.
Selektywna percepcja: Selektywna percepcja jest tendencją poznawczą, która powoduje, że ludzie filtrują informacje w oparciu o swoje wcześniejsze przekonania, oczekiwania lub preferencje. Może to prowadzić do zniekształconego rozumienia sytuacji, ponieważ osoby skupiają się na informacjach, które potwierdzają ich przekonania, a pomijają dowody przeciwne.
Stereotypizacja: Stereotypizacja jest tendencją poznawczą, która polega na formułowaniu uogólnionych przekonań lub oczekiwań na temat osób na podstawie ich przynależności do określonej grupy społecznej. Stereotypy mogą prowadzić do uprzedzeń i zachowań dyskryminacyjnych.
Survivorship Bias: Survivorship Bias to tendencja do skupiania się na pomyślnych wynikach lub osobach, które przeżyły w danej sytuacji, przy jednoczesnym ignorowaniu tych, którym się nie udało lub nie przeżyły. Ta tendencja poznawcza może prowadzić do przeceniania prawdopodobieństwa sukcesu i niedokładnego zrozumienia czynników przyczyniających się do niego.
Belief Bias: Belief Bias to tendencja do oceniania siły argumentu na podstawie wiarygodności jego konkluzji, a nie jakości przedstawionych dowodów lub logiki. Ta poznawcza tendencja może skutkować błędnym podejmowaniem decyzji i rozumowaniem.
Klątwa wiedzy: Przekleństwo wiedzy jest tendencją poznawczą, która występuje, gdy osoby posiadające rozległą wiedzę na dany temat mają trudności z rozważeniem lub komunikacją z innymi, którzy posiadają mniejszą wiedzę. Ta tendencyjność może prowadzić do nieporozumień i słabej komunikacji.
Efekt strusia: Efekt strusia to tendencja poznawcza, która polega na unikaniu lub ignorowaniu negatywnych informacji lub sytuacji w nadziei, że rozwiążą się same lub znikną. Efekt strusia może prowadzić do podejmowania złych decyzji i zaniedbywania ważnych kwestii.