Czym jest logika działania?
Termin logika działania opisuje sposób tworzenia i nadawania znaczenia doświadczeniom, który leży u podłoża rozumowania (tego JAK ktoś myśli) i zachowania jednostki. Torbert stworzył to pojęcie, aby opisać etapy rozwoju ego w sposób, który jest zgodny z językiem organizacji i zarządzania. Opisane przez Torberta i Cook-Greuter logiki działania (Cook-Greuter, 1999; Torbert, et al., 2004), są oparte na ramach rozwoju ego stworzonych przez Loevinger (Loevinger, 1966). Logiki działania zwykle opisywane są w ramach dziewięcioetapowego modelu. W miarę jak jednostka przechodzi przez kolejne etapy, organizuje swoje doświadczenia zgodnie z coraz bardziej złożoną logiką.
Cook-Greuter definiuje logikę działania jako:
"System psycho-logiczny (sic) z trzema wzajemnie powiązanymi elementami. Komponent działania (operacyjny, zachowań) przygląda się temu, co dorośli postrzegają jako cel życia, jakie potrzeby zaspokajają i w jakim kierunku zmierza ich życie. Komponent afektywny dotyczy emocji i doświadczenia bycia w świecie. Komponent poznawczy odnosi się do pytania, jak człowiek myśli o sobie i o świecie. Ważne jest, aby zrozumieć, że logika każdego działania wyłania się z syntezy działania, bycia i myślenia pomimo terminu logika, co może sugerować nacisk na poznanie....[Teoria ta] dostarcza nam jednego możliwego opisu tego, w jaki sposób jednostki poruszają się po ludzkiej egzystencji za pomocą nawigacyjnej punktu ciężkości, zdrowego rozsądku, coraz bardziej złożonych map, algorytmów i intuicji." (tłumaczenie własne za Cook-Greuter, S. R. (2005). Ego development: Nine levels of increasing embrace.)
PONIŻSZE ZESTAWIENIE PRZEDSTAWIA TRZY NAJWAŻNIEJSZE KOMPONENTY LOGIKI DZIAŁANIA:
Działanie (Doing) - wymiar zachowań odpowiada za radzenie sobie z rzeczywistością, określanie potrzeb i celów, nadawanie sensu. Jest to wymiar behawioralny odpowiadający na pytania: Jak jednostka wchodzi w interakcje? Jakie potrzeby są ważne, jakie cele warto osiągać? Jak jednostka radzi sobie z życiem, z trudnościami życiowymi? Jakie jest znaczenie innych ludzi w życiu?
Bycie (Being) - wymiar afektywny, emocjonalny, odpowiada za świadomość, przeżywanie doświadczeń, emocje. Jest to wymiar afektywny odpowiadający na pytania: Jak jednostka czuje się przeżywając i doświadczając różnych rzeczy? Jak sobie radzi z emocjami i przeżyciami? W jaki sposób przeżywa i przetwarza doświadczenia? Jakie są najlepsze strategie obrony?
Myślenie (Thinking) - wymiar poznawczy odpowiada za koncepcje, teorie, wiedzę interpretację rzeczywistości. Jest to wymiar poznawczy i odpowiadający na pytania: W jaki sposób jednostka myśli? W jaki sposób jednostka nadaje strukturę własnemu myśleniu? W jaki sposób tłumaczy zjawiska? W jaki sposób nadają znaczenie i sens swoim doświadczeniom? Jaka jest logika stojąca za jednostkową perspektywą na samego/samą siebie i świat?
Najbardziej złożone logiki działania są dostępne dla każdego, co oznacza, że stanowią one potencjał rozwojowy każdego człowieka. Jednak większość ludzi (75-80%) we współczesnym społeczeństwie funkcjonuje na konwencjonalnych etapach, z logiką działania Dyplomaty, Eksperta, lub Zdobywcy. Tylko 15-20% dorosłych działa na etapie rozwojowym post konwencjonalnym, zgodnie z logiką działania Indywidualisty, Stratega, Alchemika czy Ironisty. Najrzadsze są jednostki znajdujące się na dwóch najstarszych etapach - Alchemika i Ironisty - a więc logikach działania opartych na transcendencji ego (odpowiednio 1,5% i 0,5% całej dorosłej populacji).
Logiki działania wg Billa Torberta
OPORTUNISTA (POZIOM KONWENCJONALNY)
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA: Wykorzystuje okazje, dominujący, chroniący siebie.
SIŁY: Bardzo dobry w sytuacji zagrożenia, „robienia wyniku” sprzedażowego.
SŁABOŚCI: W dłuższej perspektywie niewiele osób chce za nim podążać
ILOŚĆ OSÓB: 5%
DYPLOMATA (POZIOM KONWENCJONALNY)
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA: Lojalny sojusznik, daje wsparcie, ceni przynależność, konformista.
SIŁY: Wspierający dla zespołu, dostarcza „kleju” społecznego.
SŁABOŚCI: Nie potrafi dać negatywnej informacji czy podjąć trudnych decyzji w celu poprawy efektywności.
ILOŚĆ OSÓB: 12%
ZDOBYWCA (POZIOM KONWENCJONALNY)
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA: Ukierunkowany na osiąganie celów, racjonalny, niezależny.
SIŁY: Bardzo dobry w roli menedżera.
SŁABOŚCI: Słabszy w wychodzeniu poza schematy.
ILOŚĆ OSÓB: 30%
INDYWIDUALISTA (POZIOM POSTKONWENCJONALNY)
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA: Innowacyjny, niekonwencjonalny, doceniający różnorodność, rozumiejący i ceniący wielokulturowość. Przyszłość nie jest do zdobycia, ale jest przedmiotem troski.
SIŁY: Efektywny w pracach projektowych, doradczych, konsultingowych. Chcą dowiadywać się o sobie nowych rzeczy. Otwarci na eksperymenty, szukający i dający większą przestrzeń. Pomagający innym stać się sobą.
SŁABOŚCI: Często buntowniczo postrzegani przez innych. Potrafią znakomicie analizować zjawiska systemowo.
ILOŚĆ OSÓB: 15%
STRATEG (POZIOM POSTKONWENCJONALNY)
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA: Przewodzi zmianom, rozwija siebie i firmę, rozumie system, współzależność.
SIŁY: Kreuje zmiany w krótkim i długim horyzoncie czasowym.
SŁABOŚCI: Ludzie mogą postrzegać go jako „dziwnie widzącego sprawy”, niepraktycznego, zbyt złożenie widzącego sprawy.Może naruszać ustalony bieg rzeczy.
ILOŚĆ OSÓB: 5%